W oczekiwaniu na uchwałę pełnego składu Izby Cywilnej Sądu Najwyższego kredytobiorcy uwikłani w tzw. kredyty frankowe otrzymali kolejną dobrą wiadomość.

Uchwałą z dnia 16 lutego 2021 roku podjętą w sprawie o sygn. akt III CZP 11/20 Sąd Najwyższy rozstrzygnął prowadzony od wielu miesięcy spór prawny dot. wzajemnych rozliczeń pomiędzy kredytobiorcami a bankiem, w przypadku stwierdzenia nieważności umowy kredytu.

Zgodnie z treścią uchwały: ,,Stronie, która w wykonaniu umowy kredytu, dotkniętej nieważnością, spłacała kredyt, przysługuje roszczenie o zwrot spłaconych środków pieniężnych jako świadczenia nienależnego (art. 410 § 1 w związku z art. 405 k.c.) niezależnie od tego, czy i w jakim zakresie jest dłużnikiem banku z tytułu zwrotu nienależnie otrzymanej kwoty kredytu’’.

Praktyczne znaczenie podjętej uchwały sprowadza się do umożliwienia kredytobiorcom dochodzenia przed właściwym sądem zwrotu wszystkich uiszczonych przez nich świadczeń pieniężnych na rzecz banku (spłacony kapitał, odsetki, prowizje czy składki ubezpieczeniowe), bez względu na to czy suma tych świadczeń przewyższa otrzymaną przez nich kwotę kredytu (teoria dwóch kondykcji).

Sąd rozpoznający konkretną sprawę nie jest natomiast uprawniony do samodzielnego dokonywania rozliczeń pomiędzy stronami poprzez ,,potrącenie’’ spłaconej przez kredytobiorców kwoty z kwotą wypłaconego im kredytu (teoria salda). Sądy nie powinny zatem wyręczać pasywnie działającego banku, który w ramach przyjętej strategii procesowej posiada pełną swobodę w podejmowaniu czynności procesowych, w tym w zakresie potrącania wierzytelności.

Niewątpliwie powyższa uchwała Sądu Najwyższego stanowi pozytywny prognostyk przed zapowiadaną i od dawna wyczekiwaną uchwałą pełnego składu Izby Cywilnej. Warto zaznaczyć, iż odpowiedzi na pytania przedstawione przez I Prezes Sądu Najwyższego, które mamy nadzieję poznać za niespełna 4 tygodnie, z dużym prawdopodobieństwem pozwolą jednoznacznie ukształtować linię orzeczniczą w sprawach frankowych, co powinno w konsekwencji znacząco wpłynąć na czas trwania procesów.